Media

Mijn onderzoek in de media:

Een selectie:

  1. Zeven jaar volgde Els van Wijngaarden de doodswens van 25 ouderen. Die kan zeer veranderlijk zijn, blijkt, Trouw, 13 juli 2021, p.7
  2. Onderzoek zaait twijfel over voltooidlevenwet, NRC Handelsblad, 11 juni 2021
  3. ‘Deze mensen hebben een doodswens en zijn niet ernstig ziek, that’s it’, Trouw, 31 januari 2020
  4. Steun voor wetsvoorstel is onzeker na kritisch rapport; Voltooid leven, NRC Handelsblad & NRC.NEXT, 31 Jan 2020
  5. ‘Práát met mensen over hun wens te sterven’, NRC Handelsblad & NRC.NEXT, 31 Januari 2020
  6. Doodswens is vaak niet definitief, NRC Handelsblad, 30 januari 2020
  7. Praat met mensen over hun wens om te sterven, NRC Handelsblad, 30 januari 2020
  8. Langverwacht advies kust debat over debat over ‘voltooid leven’ wakker, Volkskrant, 30 januari 2020
  9. van de Wier, Marten, Els van Wijngaarden zoekt voor de regering uit hoeveel mensen hun leven ‘voltooid’ vinden, 18 januari 2019, Trouw
  10. Gesprek met Els van Wijngaarden over voltooid leven, De Verwondering, NCRV, 15 oktober 2017.
  11. Wat is precies een ‘voltooid leven’? NOS Met het Oog op Morgen, Radio 1, 17 maart 2017. (RADIO)
  12. Blanken, Henk, Als het over doodgaan gaat, zijn we nog niet half zo liberaal als we denken, De Correspondent, februari 2017.
  13. Jonkers, Aliëtte, Niet ‘fiksen’, maar luisteren. Omgaan met cliënten met voltooid leven, Nursing, februari 2017.
  14. Van Tendeloo, Hanne, Voltooid leven: Wat als ouderen levensmoe zijn? HUMO, 15 December 2016, p. 144-150.
  15. Hovius, R. En de verliezen stapelen zich op, Volkskrant, 26 november 2016, p.16-10. ****
  16. Het is intrigerend dat mensen uit het leven willen stappen, NOS Radio 1, 22 November 2016. Zie ook: ‘Als ik doorvroeg merkte ik dat ze toch niet meteen dood wilden’, NOS website, 22 November 2016. (RADIO)
  17. Wanneer is een leven voltooid? PAUW, NPO 1, 26 oktober 2016. (TV)
  18. Bos, K., Het einde van je leven bepaal je niet zomaar, NRC Handelsblad, 14 oktober 2016.
  19. Oostveen, M., Waarom mensen dood en toch een nieuwe heup willen, Volkskrant, 14 oktober 2016.
  20. Schuetze, C.F., Dutch Law Would Allow Assisted Suicide for Healthy Older People, The New York Times, 13 oktober 2016.
  21. Dood vanbinnen, NOS journaal van 18 en 20 uur, 13 oktober 2016. (TV)
  22. van der Meulen, H., Hoe voltooid is een voltooid leven? Extra bingo is geen oplossing, De Groene Amsterdammer, 2 juni 2016.
  23. Wijngaarden, E.J. van, Tot de dood ons niet scheidt. Samen uit het leven: een romantische mythe, De Standaard, 10 oktober 2015.
  24. Wijngaarden, E.J. van, Samen uit het leven stappen is niet zo romantisch, Vrij Nederland, 3 oktober 2015.
  25. Kuiken, A., Naar het verpleeghuis? Dan liever sterven. Dagblad Trouw, 9 mei 2015, p. 1.

Podcasts:

  1. ArtsenPodcast: Hebben ouderen recht op hulp bij zelfdoding, Artsen Podcast KNMG, 3 september 2020
  2. Podcast: Dit moet je weten over voltooid leven, NRC Haagse Zaken, 1 februari 2020
  3. Podcast: Rapport voltooid leven vooral goed nieuws voor Christen Unie, De stemming van Vullings en van der Wulp, NPO radio 1 podcast, 31 januari 2020
  4. Podcast: Waarom voltooid leven de formatie zo frustreert (en de partijen er nu niet uit gaan komen), De Correspondent, juli 2017, in de serie Goede Gesprekken van Lex Bolmeijer.

Boekbeprekingen:

  1. Kan het leven voltooid zijn? Filosofie Magazine mei 2018, P.28-33.
  2. Bruntink, Rob, Verschenen: Voltooid leven, Pallium, nr. 2, 2017, p. 7.
  3. Vathorst, Suzanne van de, Het lijden onder ogen zien, Tijdschrift voor Gezondheid en Ethiek, nr. 1, p.31
  4. Hilhorst, Marijke, In Beeld: Voltooid Leven, Relevant, januari 2017, p.30.
  5. Bergmann, Jonathan, Voltooide levens intens verwoord, Volzin, januari 2017, pag. 54.
  6. AD Leestip van de Week: Voltooid leven, Algemeen Dagblad, 14 januari 2017, p. 30.
  7. Vink, Ton, Hoezo een ‘voltooid’ leven? Review Artikel. Filosofie & Praktijk, december 2016, p.67-77.
  8. Hovius, R. En de verliezen stapelen zich op, Volkskrant, 26 november 2016, p.16-10. ****
  9. Van Soest, A., Voltooid leven? Kijk naar rauwe werkelijkheid, ND, 25 november 2016.
  10. Maassen, H. Voltooid leven is altijd ambivalent, Medisch Contact, 4 november 2016.

Overigen:

  1. Basis D66-wet blijkt opnieuw wankel, Reformatorisch Dagblad, 11 juni 2021.
  2. ‘Doodswens niet ernstig zieke 75-plussers is veranderlijk’, Nederlands Dagblad, 11 juni 2021
  3. Commentaar: Is de tijd rijp voor een wet over ‘voltooid leven’? Nee, we moeten het hebben over wat waardigheid betekent, Friesch Dagblad, 12 juni 2021
  4. Ongeveer vijftienduizend 75-plussers zouden actieve doodswens hebben, nu.nl, 11 juni 2021
  5. Waarom het goed is dat Kamer zich uitspreekt over Pia Dijkstra’s ‘voltooid leven’, Elsevier Weekblad, 24 juli 2020
  6. Moet voor 1.700 ouderen een wet komen die bij veel meer ouderen het gevoel versterkt dat hun leven ‘voltooid’ is? Volkskrant, 19 juli 2020
  7. Geachte Pia Dijkstra, waarom komt u nu opeens met voltooid leven-wetsvoorstel?, Elsevier Weekblad, 18 juli 2020
  8. D66-Kamerlid Dijkstra dient omstreden wet over ‘voltooid leven’ bij Kamer in, Volkskrant, 17 juli 2020
  9. Wet over voltooid leven is klaar, maar voor Rutte III is de druk eraf, NRC, 17 juli 2020
  10. Doodswens, De Groene Amsterdammer, 5 februari 2020
  11. Voltooid leven lijkt geen bruikbare route meer naar zachte dood; Hoofdredactioneel commentaar NRC & NRC.Next, 3 februari 2020
  12. Houd oog voor de stervende mens, Trouw, 3 februari 2020
  13. Respecteer voltooid leven, De Volkskrant, 3 Februari 2020
  14. Prik door het frame dat ‘voltooid leven’ heet; Column Rosanne Hertzberger, NRC & NRC.NEXT, 1 februari 2020
  15. ‘Ik doe vrolijk en ik overschreeuw mezelf’; Voltooid leven Hoe is het leven van mensen met een doodswens? NRC & NRC.NEXT, 1 februari 2020
  16. Een humane uitweg, Het Voltooid Leven-rapport laat vooral zien hoe lastig deze kwestie nog wordt, Volkskrant, 1 februari 2020
  17. Onverantwoord, De Telegraaf, 1 februari 2020
  18. ‘Autonomie over einde leven’, De Telegraaf, 1 februari 2020
  19. Waarom Els van Wijngaarden, de vrouw die ‘voltooid leven’ uitploos, die term helemaal verkeerd vindt, Trouw, 31 januari 2020
  20. Voor D66 wordt het na dit rapport niet eenvoudiger, Trouw, 31 januari 2020
  21. Geef mij in de winter maar een halve pil van Drion’, Leidsch Dagblad & Noordhollands Dagblad, 31 januari 2020
  22. ‘Ik wil waardig sterven, niet door een enge pil’, AD/Algemeen Dagblad, 31 januari 2020
  23. Kabinet ziet af van ruimere stervenswet, Reformatorisch Dagblad, 31 januari 2020
  24. Een laatste pil of mantelzorg tot het bittere eind? De Volkskrant, 31 januari 2020
  25. Maak werk van wet voltooid leven, NRC.NEXT 31 januari 2020
  26. Voltooid leven blijkt ongelukkige verzamelnaam, Nederlands Dagblad, 31 januari 2020
  27. Niet ernstig ziek, toch klaar met het leven, Leidsch Dagblad , 31 januari 2020
  28. ‘Nieuwe regeling geen oplossing’, Leidsch Dagblad, 31 januari 2020
  29. Onderzoeker: Voltooid leven is vooral een frame, RD, 31 januari 2020
  30. Stervenswens heet hangijzer, De Telegraaf, 31 januari 2020
  31. Stervenshulp bij voltooid leven? College rechten van de mens.nl, 31 januari 2020
  32. Een voltooid leven, kunnen we daar samen wat aan doen?, Trouw, 30 januari 2020
  33. Wat zijn we nu wijzer geworden over de doodswens van 55-plussers?, Trouw, 30 januari 2020
  34. Bij voltooid leven wil je niet afhankelijk zijn van artsen, Trouw, 30 januari 2020
  35. ‘De dood komt als God het wil’, NRC.NEXT, 30 januari 2020
  36. Langverwacht advies over voltooid leven zet Den Haag op scherp, De Volkskrant, 30 januari 2020
  37. Commissie ziet grote behoefte aan ‘pil van Drion’, Volkskrant, 30 januari 2020
  38. ‘Hiermee hoef ik nooit van een arts afhankelijk te zijn’, De Volkskrant, 30 januari 2020
  39. Rapport ‘voltooid leven’: ruim tienduizend 55-plussers met doodswens, NOS.nl 30 januari 2020
  40. D66 komt met wetsvoorstel voor hulp bij voltooid leven, NOS.nl, 30 januari 2020
  41. Segers (CU) na commissie Voltooid Leven: ‘Wet D66 geen begaanbare weg’, NPO Radio 1, 30 januari 2020
  42. Onderzoek: tienduizend 55-plussers willen dood zonder dat zij ernstig ziek zijn, AD, 30 januari 2020
  43. Achter doodswens van ouderen schuilt zorgvraag, Skipr, 30 januari 2020
  44. Commissie presenteert onderzoek naar ‘voltooid leven’, ANP & Dagblad van het Noorden, 30 januari 2020
  45. Onderzoek: tienduizend 55-plussers willen dood zonder dat zij ernstig ziek zijn, Dagblad van het Noorden, 30 januari 2020
  46. Tienduizend 55-plussers zijn niet ernstig ziek, maar willen toch hun leven beëindigen, Noordhollands Dagblad, 30 januari 2020
  47. Commissie voltooid leven: Tienduizend 55-plussers hebben doodswens, Nu.nl, 30 januari 2020
  48. Reacties op rapport voltooid leven: ‘De mythe is doorgeprikt’, Nu.nl, 30 januari 2020
  49. De Jonge: nieuwe regeling niet oplossing voor ‘voltooid leven’, ANP & RD, 30 januari
  50. Duizenden Nederlanders willen dood omdat hun leven voltooid is, ANP & Hart voor Nederland, 30 januari 2020
  51. Grote groep ouderen met doodswens, Het Parool, 30 januari 2020
  52. Minister: Wet ‘voltooid leven’ geen antwoord op doodswens 55-plussers, Het Parool, 30 januari 2020
  53. Onderzoek: vrouwen en stedelingen koesteren vaker doodswens, Het Parool, 30 januari 2020
  54. Stap voor wet ’voltooid leven’, De Telegraaf, 30 januari 2020
  55. Mensen met doodswens willen zelfdodingsmiddel in huis, De Telegraaf, 30 januari 2020
  56. Tienduizend 55-plussers willen eigenlijk dood, Metro, 30 januari 2020
  57. Pia Dijkstra: Wetsvoorstel Voltooid Leven gaat door, BNR.nl, 30 januari 2020
  58. Onderzoek over voltooid leven laat zingevingsprobleem zien, NPV.nl, 30 januari 2020
  59. Onderzoek: 10.000 ouderen zonder ernstige ziekte hebben doodswens, RTL Nieuws,
  60. 30 januari 2020
  61. ‘Voltooid leven’ verdeelt tot op bot, Nederlands Dagblad, 30 januari 2020
  62. Commentaar: Uitkomsten onderzoek naar voltooid leven schreeuwen om verder onderzoek, IJmuider Courant & Gooi en Eemlander, 30 januari 2020
  63. Commissie presenteert onderzoek naar ‘voltooid leven’, Leeuwarder Courant, 30 januari 2020
  64. D66 staat weer wat eenzamer in de ‘voltooid leven’-kwestie, Elsevier Weekblad, 30 januari 2020
  65. Onderzoek. Naar voltooid leven, Nieuwsuur en NOS Journaal, 30 januari 2020.
  66. Euthanasie is niet het antwoord” interview met Hugo de Jonge, BNR Nieuwsradio, 30 januari 2020
  67. (On)voltooid leven, hele serie artikelen in Trouw in aanloop naar de presentatie van ons rapport, januari 2020
  68. van de Wier, Kieskamp en Steenhuis, Een wegwijzer in het doolhof van voltooid leven, 11 januari 2020, Trouw
  69. Scheepstra, Wouter, Het kan een vlucht naar voren zijn. Deskundigen duiden het thema ‘samen sterven’, 21th January 2019, Volkskrant.
  70. Onderzoek naar aantal ouderen dat leven als voltooid ziet, 24th January 2019, Nationale Zorggids.
  71. Opdracht van de regering: Els onderzoekt hoeveel Nederlanders dood willen (én waarom), 18th January 2019, RTL Nieuws
  72. de Jong, PH, Wetenschappelijk onderzoek moet helderheid verschaffen over de doodswens van mensen die hun leven ‘voltooid’ achten, 17th January, Nederlands Dagblad.
  73. Gunst, J, Onderzoeksteam brengt groep levensmoede senioren in kaart, 17th January 2019, Reformatorisch Dagblad.
  74. Nyst, E.,Vier ton voor Utrechts onderzoek naar voltooid leven, 17th January 2019, Medisch Contact.
  75. Interview: Als je echt niet verder wilt, moet daar een middel voor beschikbaar komen? Margriet, 1-8 februari 2018, p.48-54.
  76. Steun voor stervenswet minder groot dan gedacht, Reformatorisch Dagblad, 30 oktober 2017.
  77. Studiogesprek: Australische Dr. Death komt met een zelfmoordkist, Nieuwsuur, 27 oktober 2017.
  78. Studiegesprek: Als ouderen zeggen dat ze dood willen…, Jacobine op Zondag, 24 september 2017.
  79. Kreulen, Edwin, In eenzaamheid beslissen om eruit te stappen​, Trouw, 13 september 2017, p.28-29.
  80. Bovenkamp, Jasper van den, De tragiek achter de term voltooid leven, ChristenUnie Magazine, uitgave 10,, 2017, p.38-41.
  81. Poppe, Martineke, Mijn leven was een feestje, maar nu is het klaar, EVA, nr 6, 2017, p.50-52.
  82. Wijck, Frank van, De vlucht vooruit: dilemma’s aan het einde van het leven, Huisarts & Wetenschap, juni 2017, p. 304-305
  83. Keukens, Rob, Verlangen naar het einde, Tijdschrift voor Verpleegkundigen, april 2017, p.27-29
  84. Maas, Jessica, Het debat over voltooid leven roept ook angst op, Zorg+Welzijn, april 2017.
  85. Beverdam, Gerard, ‘Voltooid leven’ vraagt betere geestelijke zorg, Nederlands Dagblad, 6 april 2017.
  86. Panne, Esther van der, Een eenzame worsteling, Woord & Dienst, nr. 3, maart 2017, p.16-19.
  87. Heijden, Marieke van der, Wanneer is een leven voltooid? Onderzoek stelt vragen bij een wetsvoorstel, MAX Magazine, nr.7, 18 februari 2017, p.20-21.
  88. Vijf tips voor als je cliënt ‘klaar is met leven’, Nursing Online, februari 2017.
  89. Van Wijngaarden, Els, Voltooid leven moeilijk te bepalen, Trouw, 10 december 2016.
  90. Aarts, F., 3 Vragen over ‘voltooid leven’, Nursing, December 2016.
  91. Koedam, Ineke, In beeld: Els van Wijngaarden, Landelijk Expertise Centrum Sterven, 27 november 2016
  92. Van Soest, A., Wet voltooid leven is onuitvoerbaar, ND, 23 november 2016.
  93. Het is intrigerend dat mensen uit het leven willen stappen, NOS Radio 1, 22 november 2016. Zie ook: ‘Als ik doorvroeg merkte ik dat ze toch niet meteen dood wilden’, NOS website, 22 november 2016. (RADIO)
  94. Stam, C. ‘Constant dilemma over de dood en het moment’, Zorg+Welzijn, 21 november 2016
  95. Meer onderzoek nodig naar definitie ‘voltooid leven’, RTV Oost, 10 november 2016. (TV)
  96. Wanneer is je leven eigenlijk voltooid? Langs de lijn en omstreken, Radio 1, 8 november 2016. (RADIO)
  97. Bolwijn, M., Duidelijke daad laat ook vragen open. Politiek statement euthanasie als rouwadvertentie, Volkskrant, 26 oktober 2016.
  98. Kreulen, E., Kuiken, A., Dilemma’s van de dubbele dood, Trouw, 26 oktober 2016.
  99. Santen, H. van, Hoofdredactioneel: De grens van voltooid leven, Medisch Contact, 19 oktober 2016.
  100. Van Schoonhoven, G., Over euthanasie: ‘Kan dit niet anders worden opgelost?’ Elsevier, 18 oktober 2016.
  101. Els van Wijngaarden, Weinig aandacht voor complexiteit van het probleem, Trouw, 14 oktober 2016, p.5.
  102. Els van Wijngaarden neemt deel aan gesprek op Radio 1 over voltooid leven: Schnabel: ‘Stervensbegeleider Schippers griezelige functie’, Dit is de Dag, Radio 1, 13 oktober 2016.
  103. Van Hengel, W., Weinig oog voor sociale nood ouderen, Reformatorisch Dagblad, 13 oktober 2016
  104. Boex, H., Samen sterven lijkt mooi, tót het zover is, Algemeen Dagblad, 2 juli 2016.
  105. Wijngaarden, E.J van, De verlossers van de levenseindekliniek, Kijkervaring op www.zorgethiek.nu, februari 2016.
  106. Els van Wijngaarden vertelt over haar onderzoek en reageert op het adviesrapport van de Commissie Schnabel bij Jacobine op Zondag op NPO 2: Mijn leven is voltooid, mag ik dood?, 7 februari 2016. (TV)
  107. Gunst, J., Beeld van levensmoede ouderen gekanteld,  RD, 5 februari 2016.
  108. Versteegh, M., Het verdriet van de verloren verbinding, Relevant, nr 1, 2016.
  109. Gunst, J., Zelfgekozen dood meer worsteling dan rationele keuze, RD, 18 januari 2016.
  110. Els van Wijngaarden vertelt over het onderzoek bij Dit is de Dag, Radio 1: Zelfgekozen levenseinde bij voltooid leven is geen sec rationele keuze, 18 januari 2016. (RADIO)
  111. Breggen, M. van der, Zelfgekozen levenseinde is constant dilemma, Nederlands Dagblad, 18 januari 2016
  112. Steenbergen, E. van, Écht praten over levenseinde lastig, NRC Handelsblad, 16 januari 2016.
  113. Els van Wijngaarden vertelt over het onderzoek bij NOS Radio 1: Niet ziek en toch een doodswens, 16 januari 2016. (RADIO)
  114. Sweers, A., Voltooid leven is een maatschappelijke probleem, Vakblad Uitvaart, september 2015.
  115. Sweers, A., ‘Kom alstublieft niet met de bingo aanzetten’, Zorg+Welzijn, juni 2015.
  116. Els van Wijngaarden vertelt over het onderzoek op NOS radioprogramma Met Het Oog Op Morgen:
    Een voltooid leven? NOS Met Het Oog Op Morgen, Radio 1, 25 mei 2015. (RADIO)
  117. Bert Keizer reageert in Filosofie Magazine op ons onderzoek:
    Achterbosch, H. (2015, 21 mei) Met Muziek van Bach op de po is echt veel prettiger. Filosofie.nl.
  118. Wijngaarden, E.J. van & Leget, C. (2015, 20 mei) ‘Voltooid leven’ is niet mooi. Nederlands Dagblad, p.9.
  119. Dekker, M., Steenbergen, E. van (2015, 13 mei) Als je je oud, eenzaam en bang voelt, wat dan? NRC Handelsblad, p.9.
  120. Redactioneel commentaar (2015, 11 mei) De schijn van een ‘voltooid leven’. Friesch Dagblad.
  121. Hoofdredactioneel commentaar (2015, 11 mei) Eenzame, bange ouderen verdienen aandacht, geen stervenshulp. p.25.
  122. Smal, E. (2015, 9 mei) Ouderen die leven voltooid vinden zijn vaak gewoon eenzaam. NRC.nl.
  123. Kuiken, A., ‘Voltooid leven’ is vaak een rotleven. Dagblad Trouw, 9 mei 2015, p. 8.
  124. Els van Wijngaarden vertelt over het onderzoek bij het discussieprogramma ARENA op NL 2:
    Zelfdoding bij levensmoeheid? Dit is de Dag, NPO 2, 8 april 2015.